मार्केटींग - अतुल राजोळी

नमस्कार उद्योजक मित्रांनो! आजकाल मार्केटींगचा जमाना आहे. जो दिखता है, वह बिकता है! जो व्यवसाय आपल्या प्रोडक्टचे जबरदस्त मार्केटींग सातत्याने करत असतो, तो व्यवसाय बाजारपेठेत राज्य करतो. आपण पेप्सी किंवा कोकाकोला नाही जरी प्यायलो तर काही मरणार नाही आहोत तरीही या शितपेयांच्या कंपन्या आज अब्जावधी रुपयांमध्ये उलाढाल करत आहेत. का? कारण आक्रमक व सातत्याने केलेलं मार्केटींग! जगात कोणताही व्यवसाय यशस्वी तेव्हा बनतो जेव्हा त्या व्यवसायाकडे मोठ्या प्रमाणात ग्राहक असतात. मोठ्या प्रमाणात ग्राहक मिळवण्यासाठी कोणत्याही व्यवसायासाठी आवश्यक असते परिणामकारक मार्केटींग कृतीयोजना. आपलं प्रोडक्ट कितीही उत्कृष्ट दर्जाचं जरी असलं तरी जोपर्यंत आपल्या ग्राहक वर्गाला त्याबद्दल सातत्याने व परिणामकारक पध्दतीने आपण सांगत नाही तो पर्यंत त्याना कसं कळणार? आणि ग्राहक प्रोडक्ट विकत घेण्यासाठी पुढे तरी कसा सरसावेल?

मित्रांनो, बर्‍याच लघुउद्योजकांशी माझा संपर्क येतो. बहुतांश पहिल्या पिढीच्या उद्योजकांच्या अनुभवादरम्यान मार्केटींगशी कधीच संबंध आलेला नसतो. त्यांना त्यांच्या व्यवसायातील तांत्रिक काम, प्रोडक्ट व सर्विस यांच्याबद्दल सखोल ज्ञान व अनुभव असतो. त्याच्याच जोरावर ते व्यवसायात येतात. व्यवसाय सुरु केल्यानंतर मात्र त्यांना कळून चुकतं की व्यवसाय यशस्वी करण्यासाठी फक्त प्रोडक्ट व सर्विस उत्कृष्ट असणे पुरेसे नाही! बरेच मराठी लघुउद्योजक व्यवसायातील इतर विभागांबाबत, विशेषतः सेल्स आणि मार्केटींगबाबत गोंधळलेले किंवा उदासिन आढळतात. जर आपण उद्योजक आहात आणि आपल्याला आपला उद्योग वाढवायचा असेल. तर आपल्याला 'सेल्स आणि मार्केटींग' वर लक्ष्य केंद्रित करणे गरजेचे आहे.

सेलिंग आणि मार्केटींग मध्ये फरक काय?

सेलिंग म्हणजे ग्राहकाकडून अमुकएक रक्कम घेऊन, त्या मोबदल्यात आपले प्रोडक्ट अथवा सर्विस देणे.

मार्केटींग म्हणजे मार्केटचा अभ्यास करुन, आपल्या प्रोडक्ट व सर्विसचा प्रचार करणे व ते ग्राहकापर्यंत पोहोचवणे.

(सेलिंग हा विषय आपण पुढील लेखात पाहू)

या लेखामध्ये आपण मार्केटींग प्रक्रियेतील महत्त्वाच्या टप्प्यांबद्दल जाणुन घेऊया.

मित्रांनो मला नेहमी प्रश्न पडायचा की मराठी लघुउदद्योजक मार्केटींगमध्ये कमी का पडतो. माझ्या अनुभवातून मला असे लक्षात आले की, बर्‍याच लघुउद्योजकांना सेल्स आणि मार्केटींग बद्दल ज्ञान व कौशल्य नसते. त्यांना जाहीरातीसाठी अवास्तव खर्च होइल असं वाटत असते.  बर्‍याच लघुउद्योजकांना सेलिंग हा विषय मूळात आवडतच नाही. त्यांच्याकडे मार्केटींगसाठी सातत्यपुर्ण यंत्रणा नसते. मनुष्यबळाची कमतरता भासते. बर्‍याच लघुउद्योजकांना अपयशाची भिती वाटत असते.

मित्रांनो, रिसर्च दरम्यान असं आढळून आलं आहे की सर्व सामान्य माणूस दर दिवशी ४,००० पेक्षा जास्त मार्केटींग संदेश पाहतो, वाचतो, ऐकतो किंवा अनुभवतो! या सर्व संभाषणामध्ये आपल्या व्यवसायाबद्दलचा संदेश पुढे आहे? आपल्या व्यवसायाबद्दल एकदाच माहिती मिळाल्यानंतर आपले भावी ग्राहक आपल्या प्रोडक्टबद्दल माहिती लक्षात कसे ठेवतील? आपल्या संभाव्य ग्राहकांना आपल्या प्रोडक्ट किंवा सर्विसबद्दल माहिती देणे व आपण त्यांच्या आठवणीत रहाणे, हे कोणत्याही लघुउद्योजकासाठी एक आव्हान असते.

मार्केटींग हा विषय प्रचंड मोठा आहे. मार्केटींग विषयाअंतर्गत बरेच वेगवेगळे विषय येतात. मार्केटींग विषय शिकवण्यासाठी दोन वर्षांचा एम.बी.ए. अभ्यासक्रम आहे. मी या लेखाद्वारे आपल्याला मार्केटींग प्रक्रीयेतील ७ महत्त्वाच्या टप्प्यांबद्दल थोडक्यात सांगणार आहे. माझ्या उद्योजकता विकास कार्यशाळांमध्ये हा विषय मी सखोलपणे शिकवतो.

मार्केटींग प्रक्रीयेतील ७ टप्पे :

१) माहिती: मार्केटींग प्रक्रीयेचा हा प्राथमिक टप्पा असतो ज्याव्दारे ग्राहकापर्यंत व्यवसायातील उत्पादन व सेवेबद्दल माहिती पोहोचते. नवीन व्यवसायाला आपल्या सुरुवातीच्या काळात जास्तीत जास्त लोकांपर्यंत आपल्या व्यवसायाबद्दलची माहिती पोहोचवणे गरजेचे असते. आपल्या ग्राहकांपर्यंत माहिती पोहोचवण्यासाठी विशेष कृती योजना तयार करणे आवश्यक असते.

२) आवड: आपल्या संभाव्य ग्राहकाला आपल्या व्यवसायाबद्दल, प्रोडक्ट किंवा सर्विसबद्दल फक्त माहिती असणे पुरेसे नाही. त्याच्या मनात आपल्या प्रोडक्ट व सर्विसबद्दल उत्सुकता व आवड निर्माण होणे गरजेचे असते. मार्केटींग प्रक्रीये दरम्यान या टप्प्यामध्ये त्यासाठी विशेष प्रयत्न केले पाहिजेत.

३) विश्वास: संभाव्य ग्राहकाच्या मनात आपल्या प्रोडक्ट व सर्विसबद्दल उच्च विश्वसनियता निर्माण होणे गरजेचे आहे व त्याच प्रमाणे त्याला खात्री असली पाहिजे की त्याची गरज पुर्ण होऊ शकते. आपल्या व्यवसायाची, प्रोडक्ट व सर्विसची विश्वसनिय प्रतिमा निर्माण करण्याबाबत या टप्प्या दरम्यान आयाखडा आखला गेला पाहिजे.

४) चाचणी: ग्राहकाला सर्व प्रथम आपल्या प्रोडक्टला आजमवायचे असते, त्यामुळे असा काहीतरी मार्ग तयार करणे गरजेचे असते. ज्याव्दारे ग्राहकाला आपल्या प्रोडक्ट व सर्विसचा अनुभव घेता येईल व जास्त पैसा खर्च करावा लागणार नाही.

५) खरेदी: बर्‍याच वेळा वरील चार टप्प्यांवर काम झालेलं असतं. तरी सुध्दा ग्राहक प्रोडक्ट विकत घेत नाही. कारण संपुर्ण खरेदीची प्रक्रीया ग्राहकाच्या दॄष्टीकोनातून सोयिस्करपणे व ग्राहकाच्या अपेक्षेप्रमाणे होणं गरजेचं आहे.

६) पुनरावृत्ती: ग्राहकाला आपल्या प्रोडक्ट व सेवेद्वारे अपेक्षेपेक्षा जास्त मुल्य योगदान होणं गरजेचं आहे. व्यवसायाचा समाधानी ग्राहक आपल्याकडून पुन्हा प्रोडक्ट विकत घेण्यासाठी उत्सुक असतो.

७) शिफारस: आपल्या व्यवसायाचा समाधानी ग्राहक जो नेहमी आपले उत्पादन व सेवा विकत घेतो तो आपल्या प्रोडक्ट व सर्विसचा प्रचारक बनतो.

मित्रांनो, माझ्या अनुभवानुसार मी ठामपणे सांगू शकतो की ज्या व्यवसायाला आपला मार्केटींग आराखडा तयार करायचा आहे, त्या व्यवसायाला वरील सात पैकी काही विशिष्ट टप्प्यांवरच लक्ष केंद्रीत करणे गरजेचे असते. सध्या ज्या टप्प्यांवर व्यवसाय कळत-नकळत कमी पडत आहे त्याला अनुसरुन प्लान तयार करणे महत्त्वाचे आहे. परिणामकारक मार्केटींग आराखडा तोच असतो जो व्यवसायाच्या गरजेला लक्षात घेऊन बनवला गेला असतो. सातत्याने आणि महत्त्वाच्या मार्केटिंग टप्प्याला अनुसरुन केलेले मार्केटिंग व्यवसाला सतत ग्राहक उपलब्ध करुन देते.

- अतुल राजोळी, बॉर्न टू विन

संपर्क: 022-22939375/76/77/78, 7666426654, 9619465689

वेबसाईट: www.born2win.in

'माझा मोटिव्हेटर मित्र' या पुस्तकाच ऑडियो बूक अ‍ॅप डाउनलोड करण्यासाठी अ‍ॅण्ड्रोईड मोबाईलधारकांनी प्ले स्टोअरवर "Maza Motivator Mitra" सर्च करा आणि अ‍ॅप डाउनलोड करा किंवा पुढील लिंकवर क्लिक करा. http://goo.gl/uNdKBy

प्रभावी नेतृत्व - अतुल राजोळी

नमस्कार उद्योजक मित्रांनो! एक आदर्श व उत्कृष्ट व्यवसायाची निर्मिती करण्यासाठी आपल्याला एक प्रभावी लिडर बनणे गरजेचे आहे. व्यवसायिक संघटनेला यशस्वी होण्यासाठी योग्य दिशा दाखवणारा, व त्या दिशेने निर्भिडपणे वाटचाल करणार्‍या लिडरची अत्यंत गरज असते. कोणत्याही यशस्वी व्यवसायाचा जर आपण अभ्यास केलात तर असे लक्षात येईल की व्यवसाय यशस्वी करण्यामागे त्या व्यवसायाच्या संचालकाने लिडरची भूमिका प्रभावीपणे पार पाडली. इंन्फोसिस या कंपनीने आय.टी. क्षेत्रातील जगात आपले स्थान निर्माण करणार्‍या भारतीय कंपनीचे संस्थापक व संचालक श्री. नारायण मुर्ती यांनी उत्कृष्ट नेतृत्वाव्दारे कंपनीची प्रगती केली. जनरल इलेक्ट्रीक या कंपनीचे माजी सी.ई.ओ. जॅक वेल्च यांनी General Electric ला आपल्या जबरदस्त लिडरशिपने दिशा दाखवली. आपल्या व्यवसायाची दुरगामी ध्येय साध्य करण्यासाठी आपल्याव्दारे व्यवसायाला एक उत्कृष्ट नेतृत्व प्राप्त होणे आवश्यक आहे.

मित्रांनो माझं असं ठाम मत आहे, की उद्योजक आपल्या व्यवसायाअंतर्गत सर्व कामे डेलिगेट करु शकतो परंतु नेतृत्वाचं कार्य उद्योजक डेलिगेट करु शकत नाही. आपण 'लगान' हा आंतरराष्ट्रीय ख्याती प्राप्त झालेला चित्रपट पाहिला असेलच या चित्रपटामध्ये, स्वातंत्रपुर्वीच्या काळामध्ये एका लहान गावातील सर्वसाधारण गावकरी इंग्रज अधिकार्‍यांबरोबर क्रिकेटचा सामना जिंकतात व संपुर्ण प्रांताचा कर माफ करुन घेतात. माझ्यामते प्रत्येक उद्योजकाला या चित्रपटातून नेतृत्वाचे धडे गिरवले पाहिजेत. मला आवडलेली एक लिडरशिपची व्याख्या, 'लिडरशिप' म्हणजे साधारण माणसांकडून असाधारण कामगिरी करवून घेण्याची क्षमता असणे. 'लगान' चित्रपटात जी माणसं इंग्रजांविरुध्द क्रिकेट खेळतात ती आधी कधीच क्रिकेट खेळलेली नसतात परंतु चित्रपटाचा नायक व त्यांच्या संघाचा कर्णधार भुवन त्यांच्याकडून ही असाधारण कामगिरी करवून घेण्याचा प्रताप करतो. लघुउद्योजकांनी आपल्या व्यवसायाअंतर्गत कर्मचार्‍यांकडून असाधारण कामगिरी करवून घेण्यासाठी स्वतःमध्ये नेतृत्व गुण आत्मसात केले पाहिजेत.

या लेखाद्वारे मी आपल्याला स्वतःमध्ये नेतृत्वगुण विकसित करण्यासाठी मार्गदर्शन करणार आहे. मी आपल्याला प्रभावी लिडरच्या ७ सवयींबद्दल सांगणार आहे. आपण जर या ७ सवयी स्वत:ला लावल्यात तर मी ठामपणे सांगु शकतो की आपण एक प्रभावी लिडर व्हाल व आपल्या टिमची कामगिरी उंचावेल.

प्रभावी लिडरच्या ७ सवयी :

१) कामाला कारणाची जोड देणे : प्रत्येक व्यक्तीला अर्थपुर्ण जीवन जगायची इच्छा असते. जेव्हा व्यक्तीला रोज सकाळी उठण्याचे कारण मिळते तो प्रेरीत होऊन काम करतो. जगण्याला उद्देश प्राप्त होणे गरजेचे आहे. प्रभावी लिडर आपल्या व्यवसायाचा 'पायाभूत उद्देश' आपल्या कर्मचार्‍यांच्या मनात बनवतो मग कर्मचारी कामाकडे  कष्टाच्या स्वरुपात पाहत नाहीत. त्यांना त्यामधून आनंद प्राप्त होतो. कोणत्याही व्यक्तीला आपण काहीतरी असाधारण कार्य करत आहोत याची जाणीव त्याच्यातील सर्वोत्कृष्ट कामगिरी बाहेर काढण्यासाठी निश्चितच कारणीभुत ठरते. आपल्या कर्मचार्‍यांना त्यांच्या कामगिरीमागील मोठे कारण दाखवा. जेवढा 'का'? मोठा, तेवढी काम करण्यासाठी जास्त प्रेरणा त्यांना मिळते. मोठी प्रेरणा आपण महत्त्वाचं योगदान करत आहोत या भावनेने मिळते.

२) उत्कृष्ट स्नेहसंबंध जोपासणे : प्रभावी लिडर आपल्या टिमबरोबर उत्कृष्ट स्नेहसंबंध प्रस्थापित करतो. आपल्या टिम बरोबर उत्कृष्ट स्नेहसंबंध प्रस्थापित करण्यासाठी तो विशेष प्रयत्न करतो. आपल्या टिमबरोबर उत्कृष्ट स्नेहसंबंध प्रस्थापित केल्यामुळे तो आपल्या टिमचा विश्वास जिंकतो. त्यांच्या भावना, अपेक्षा व अडचणी समजून घेतो. प्रभावी लिडर आपल्या टिमला जेव्हा गरज पडेल तेव्हा आधार देतो. आपल्या टिमला दिलेला शब्द पाळण्यासाठी तो वचनबध्द असतो. आपल्या संघटनेअंतर्गत विश्वास निर्माण करण्यासाठी पारदर्शकता ठेवतो. संघटनेअंतर्गत कर्मचार्‍यांना खात्री असते की आपल्या लिडरला आपल्याबद्दल प्रचंड काळजी आहे. त्यामुळे ते त्याच्याशी व संघटनेशी एकनिष्ठ होतात. 

३) उत्कृष्ट संघबांधणी करणे : प्रभावी लिडर हा एक उत्कृष्ट प्रशिक्षक देखिल असतो. आपल्या कर्मचार्‍यांना तो उच्च कामगिरीसाठी मार्गदर्शन करतो. आपल्या कर्मचार्‍यांच्या चांगल्या कामगिरीबद्दल त्याचं तो कौतुक करतो. त्यांना प्रोत्साहन देण्यासाठी त्यांना विशेष पुरस्कार किंवा बक्षिस देतो. कर्मचार्‍यांच्या प्रत्येक छोट्या व चांगल्या कामगिरीसाठी तो शाबासकी देतो. कोणत्याही व्यक्तीला त्या ठिकाणी त्याने केलेल्या कामाची कदर होते अश्याच ठिकाणी काम करायला आवडते.

४) सतत सुधारणा करणे : आपल्या व्यवसायाअंतर्गत चांगले व नवीन बदल घडवून आणण्यासाठी प्रभावी लिडर नेहमी पुढाकार घेतो. जगात होणार्‍या वेगवान बदलाला यशस्वीपणे सामोरे जाण्यासाठी प्रभावी लिडर आपल्या संघटने अंतर्गत कर्मचार्‍यांची कार्यक्षमता विकसित करण्यावर भर देतो. काम करणाच्या पध्दतीमध्ये बदल घडवून आणतो.

५) वेळेचे नियोजन करणे : प्रभावी लिडर त्याच्या वेळेचे नियोजन काटेकोरपणे करतो. व्यवसायासाठी महत्त्वाच्या गोष्टींना तो प्राधान्य देतो. प्लानिंगवर भर देतो. विचार मंथन करतो. त्यामुळे तो संतुलित जीवन जगतो. व्यवसायाची प्रगती त्याच्या नियंत्रणात होते.

६) स्वतःचे नेतृत्व करणे : प्रभावी लिडर नेहमी स्वतःला योग्य दिशा देण्यासाठी अपडेटेड ठेवतो. स्वतःसाठी वेळ देतो. स्वतःला प्रफुल्लीत ठेवण्यासाठी जाणिवपुर्वकरित्या कृती करतो. स्वतःचे ज्ञान व कौशल्य विकसित करण्यासाठी विशेष प्रयत्न करतो. ज्यामुळे संघटनेला योग्य दिशा देण्यासाठी तो मानसिक, भावनिक व बौधिकी सक्षम राहतो. 

७) नवीन कल्पना व नवनिर्मितीला प्रोत्साहन देणे :  प्रभावी लिडरला माहीती असतं की प्रगती करण्याचा राजमार्ग असतो की नवनवीन प्रयोग करत राहणे, चुकांमधुम शिकणे व नवनिर्मितीला चालना देणे. प्रभावी लिडर जोखिम घेण्यास घाबरत नाही. आपल्या कर्मचार्‍यांनासुद्धा नवीन काहीतरी करण्याचे स्वातंत्र देतो. कार्यस्थळामध्ये कल्पकतेला प्रोत्साहन देतो.

मित्रांनो प्रभावी लिडरच्या ७ सवयी मी आपल्याला फार थोडक्यात सांगितल्या आहेत. माझ्या उद्योजकीय नेतृत्व विकास कार्यशाळांमध्ये हाच विषय मी सखोलपणे शिकवतो.

- अतुल राजोळी, बॉर्न टू विन

संपर्कः 022-22939375/76/77/78, 7666426654, 9619465689

वेबसाईट: www.born2win.in

'माझा मोटिव्हेटर मित्र' या पुस्तकाच ऑडियो बूक अ‍ॅप डाउनलोड करण्यासाठी अ‍ॅण्ड्रोईड मोबाईलधारकांनी प्ले स्टोअरवर "Maza Motivator Mitra" सर्च करा आणि अ‍ॅप डाउनलोड करा किंवा पुढील लिंकवर क्लिक करा. http://goo.gl/uNdKBy

संघ बांधणी - अतुल राजोळी

नमस्कार उद्योजक मित्रांनो! आपण 'चक दे इंडिया' चित्रपट पाहिला आहे का? ज्या व्यावसायिकाला आपल्या व्यवसायाअंतर्गत एक उत्कृष्ट संघ बांधणी करायची आहे, त्या व्यक्तीने हा चित्रपट नक्की पाहिला पाहिजे. हा चित्रपट भारतीय महिला हॉकी टीमच्या एका काल्पनिक कथेवर आधारीत आहे. चित्रपटामध्ये महिला हॉकी टीमचा कोच कबीर खान, हा विश्वचषक जिंकण्याच्या उद्देशाने संघ बांधणी करतो. संघ बांधणी करत असताना त्याला बर्‍याच अडचणी येतात, परंतु विश्वचषक जिंकण्याची त्याची इच्छा तीव्र असते. ज्या महिला खेळाडूंना घेऊन त्याला संघ बांधणी करायची असते, सुरुवातीला त्याचा त्याला प्रचंड विरोध करतात. विश्वचषक जिंकणं तर दुरची गोष्ट, महिला खेळाडूंना एकमेकांबरोबर एक टीम म्हणून खेळणं हेच फार कठीण काम असतं. खेळाडूंचा स्वतःवर आत्मविश्वास सुद्धा नसतो की आपण विश्वचषक जिंकू शकतो. त्यांची शारिरीक क्षमता व क्रिडा कौशल्य देखिल प्रतिस्पर्धींच्या तुलनेत फार कमी असतात. या सर्व अडचणींवर मात करत हा भारतीय महिला हॉकीचा संघ विश्वचषक जिंकतो!

मित्रांनो, माझ्या मते या चित्रपटातून लघुउद्योजकांनी संघ बांधणीला अनुसरुन महत्त्वाचा धडा शिकला पाहिजे. जर आपण उद्योजक आहात, आणि व्यवसायाला एक संघटनात्मक स्वरुप देण्याच्या प्रयत्नात आहात तर, व्यवसायाअंतर्गत आपल्याला एक उत्कृष्ट संघ बांधणी करता आली पाहिजे. एका जबरदस्त टीम शिवाय आपण व्यवसायाचं भव्य ध्येय साध्य करणं निव्वळ कठीण आहे. उद्योजक फक्त स्वतःच्या कार्यक्षमतेच्या जोरावर फक्त एका विशिष्ट पातळीपर्यंतच प्रगती करु शकतात. व्यवसायाची आपल्या भव्य ध्येयाच्या दिशेने होणार्‍या पुढील वाटचाली दरम्यान उद्योजकाने संघ बांधणीवर लक्ष केंद्रीत केले पाहिजे. संघ बांधणीच्या प्रक्रीयेदरम्यान उद्योजकाची भुमिका व्यवस्थापक किंवा लिडरची असते. संघ बांधणी प्रक्रीया ही कोणत्याही व्यवस्थापकासाठी सोपी नसते. परंतु संघ बांधणी प्रक्रीयेबद्दल योग्य मार्गदर्शनाच्या मदतीने व्यवस्थापक हा निर्णायक प्रवास नक्कीच करु शकतो. या लेखाद्वारे मी आपल्याला संघ बांधणीच्या प्रक्रीयेतील महत्त्वाच्या टप्प्यांबद्दल थोडक्यात सांगणार आहे. या टप्प्यांना समजुन घेतल्यानंतर निश्चितच आपण एका उत्कृष्ट संघाची बांधणी करु शकाल.

संघ बांधणीचे महत्त्वाचे चार टप्पे पुढील प्रमाणे असतात.

१) प्राथमिक टप्पा
२) अस्वस्थ टप्पा
३) अनुकूल टप्पा
४) अंमलबजावणी टप्पा

संघ बांधणीतील प्रत्येक टप्पा आपण थोडक्यात समजुन घेऊया.

१) प्राथमिक टप्पा :
हा संघ बांधणीचा पहीला टप्पा असतो. या टप्प्या दरम्यान व्यवस्थापक आपल्या संघामध्ये कर्मचार्‍यांची नेमणूक करतो. त्यांना संघाचे ध्येय सांगतो. त्यांना प्रेरीत करतो. त्यांच्यामध्ये सकारात्मक भावना निर्माण करतो. या टप्प्या दरम्यान कर्मचारी उत्सुक असतात. कर्मचार्‍यांना पुर्णपणे त्यांच्या भुमिकेबद्दल व कामाबद्दल स्पष्ट कल्पना आली असतेच असे नाही. व्यवस्थापकाच्या सुचनांचं पालन करणे हेच त्यांना ठाऊक असतं. व्यवस्थापक या टप्प्यादरम्यान प्रत्येकाला त्याच्या जबाबदारी बद्दल सविस्तर कल्पना देतो. या टप्प्यादरम्यान संघाचं ध्येय साध्य करण्यासाठी प्लान तयार केला जातो. संघातील कर्मचारी त्याप्रमाणे काम करण्यासाठी तयार होतात व हळूहळू काम करु लागतात आणि संघबांधणी प्रक्रीयेतील दुसर्‍या व अत्यंत निर्णायक टप्प्याची सुरुवात होते.

२) अस्वस्थ टप्पा :
या टप्प्यादरम्यान कर्मचारी ठरवलेल्या प्लान प्रमाणे कृती करण्याचा प्रयत्न करु लागतात. या टप्प्यादरम्यान एकमेकांबरोबर संवाद साधुन टिमवर्कने काम करणं महत्त्वाचं असतं. परंतु याच टप्प्यादरम्यान बर्‍याच अडचणी उद्भवतात. संघाने ठरवल्याप्रमाणे कामं होतातच असं नाही. प्रत्येक व्यक्ती आपल्या स्वभावानुसार येणार्‍या अडचणींना सोडवू लागतो. या टप्प्यादरम्यान कर्मचार्‍यांमध्ये तणाव निर्माण होतो. बर्‍याच वेळा या कालावधीदरर्‍यानं कर्मचार्‍यांकडून चुका होतात. त्यामुळे आरोप-प्रत्यारोप होऊ लागतात. वाद-विवाद होऊ लागतात. कर्मचार्‍यांचा विश्वास कमी होऊ लागतो. आपण आपलं ध्येय खरंच साध्य करु शकतो का? असा प्रश्न निर्माण होतो. कर्मचारी निराश होण्याची शक्यता जास्त असते. अश्या परिस्थितीत व्यवस्थापकाची भुमिका महत्त्वाची असते.

३) अनुकूल टप्पा :
अस्वस्थ टप्प्यादरम्यान कर्मचार्‍यांमध्ये तणाव निर्माण झालेला असतो. अस्वस्थ टप्प्या दरम्यान व्यवस्थापकाच्या महत्त्वाच्या भुमिकेमुळे हळूहळू संघबांधणीच्या तिसर्‍या टप्प्याची सुरुवात होते. अनुकूल टप्प्यादरम्यान कर्मचारी आपापसातील वाद-विवाद मिटवतात. कर्मचार्‍यांना एकमेकांची बलस्थाने व कमतरता कळू लागतात. ते एकमेकांना समजुन घेऊ लागतात. व्यवस्थापकावर त्यांचा विश्वास वाढतो. कर्मचार्‍यांमध्ये मैत्रीचे संबंधं प्रस्थापित होतात. एकमेकांना ते सहकार्य करु लागतात. त्यांच्यातील संभाषण सुधारते व ते एकमेकांना सुधारणेबाबत अभिप्राय देतात. एक संघ म्हणुन सगळे एकजुट होतात व हळूहळू संघाची प्रगती होऊ लागते. बर्‍याच संघटनांमध्ये अस्वस्थ टप्प्याच्या दरम्यानच संघाला अपयश येते. अस्वस्थ टप्पा ते अनुकूल टप्पा हा प्रवास कोणत्याही संघासाठी निर्णायक असतो. बहुतांश प्रमाणात अस्वस्थ टप्पा ते अनुकूल टप्पा हा प्रवास मोठ्या कालावधीचा असतो.

४) अंमलबजावणी टप्पा :
चौथ्या टप्प्यात संपूर्ण टिम जबरदस्त कामगिरी करु लागते. कोणत्याही प्रकारचा तणाव न बाळगता संघ ठरवल्या प्रमाणे काम करतो. आपल्या ध्येयाच्या दिशेने प्रत्येक कर्मचारी प्लान प्रमाणे परिश्रम घेतो. व्यवस्थापक या टप्प्याच्या दरम्यान आपली संपुर्ण जबाबदारी टिमवरच सोपवतो. संघाची कामगिरी उच्च दर्जाची असते. विशिष्ट यंत्रणा व संघटनात्मक रचनेमुळे अंमलबजावणी साध्य होते.

मित्रांनो, संघबांधणीच्या प्रक्रीयेदरम्यान व्यवस्थापकाची भुमिका फार महत्त्वाची असते. मला खात्री आहे की या संघ बांधणी प्रक्रीयेच्या टप्प्यांच्या ज्ञानामुळे आपण आपल्या व्यवसायाअंतर्गत संघ बांधणी करण्यासाठी योग्य निर्णय घेऊ शकाल.

- अतुल राजोळी, बॉर्न टू विन

संपर्कः 022-22939375/76/77/78, 7666426654, 9619465689

वेबसाईट: www.born2win.in

'माझा मोटिव्हेटर मित्र' या पुस्तकाच ऑडियो बूक अ‍ॅप डाउनलोड करण्यासाठी अ‍ॅण्ड्रोईड मोबाईलधारकांनी प्ले स्टोअरवर "Maza Motivator Mitra" सर्च करा आणि अ‍ॅप डाउनलोड करा किंवा पुढील लिंकवर क्लिक करा. http://goo.gl/uNdKBy

THE SUCCESS BLUEPRINT - एक अद्वितीय कार्यशाळा

आयुष्यात जे हवे आहे ते मिळवा!

एक अद्वितीय कार्यशाळा

आरोग्य, ऐश्वर्य, यश आणि आनंद प्राप्तीसाठी...

यशस्वी होण्यासाठी आवश्यक सूत्रे एक दिवसीय कार्यशाळेमध्ये जाणून घ्या व आपल्या आयुष्यात सकारात्मक परिवर्तन आणा!

एक दिवसीय प्रेरणादायी कार्यशाळा जी आपल्याला कमीतकमी परिश्रमांमध्ये व कालावधीमध्ये जास्तीतजास्त्त यश मिळविण्यास मदत करेल.

या कार्यशाळेमध्ये अतुल राजोळी त्यांच्या खास शैलीत आपल्या आयुष्यात अमुलाग्र असे बदल घडवून आणण्यासाठी अतिशय प्रभावशाली अशी तंत्र व मंत्र शिकवतील. ज्यांच्या मदतीने आपण आपल्या आयुष्यात सर्व उद्दिष्टे साध्य करुन, उत्तुंग यशप्राप्ती करु शकाल व परिणाम स्वरुपी आपल्या आयुष्याचा दर्जा निश्र्चितच उंचावेल.

अतुल राजोळी यांनी खास या कार्यशाळेसाठी अतिशय चोखंदळपणे काही शक्तिशाली तत्वे निवडलेली आहेत जी आपल्याला आपल्या भावी जीवनामध्ये सकारात्मक दृष्टिकोन, परिणामकारक निर्णय क्षमता व प्रखर उर्जा निर्माण करेल. या तत्त्वांच्या मदतीने आपण आपल्या ध्येयांच्या दिशेने वेगवान प्रगती कराल.

ही सर्व पायाभूत तत्त्वे असून कोणत्याही वयाच्या व्यक्तिला आपले वैयक्तिक, व्यावसायिक अथवा शैक्षणिक ध्येय साध्य करण्यासाठी मार्गदर्शक ठरतील. तसेच, ही सर्व तत्त्वे नैसर्गिक आहेत व कोणत्याही क्षेत्रातील व्यक्तिसाठी अतिमहत्त्वाची अशी आहेत.

वैयक्तिक महत्त्वाकांक्षा, व्यावसायिक उद्दिष्टे किंवा शैक्षणिक प्रगती... तुमच्या सर्व मनोकामना पूर्ण करण्यासाठी व तुम्हाला जे हवे ते साध्य करण्यासाठी ही कार्यशाळा नक्कीच मदत करेल.

या कार्यशाळेमध्ये आपण काय शिकाल
* हमखास यशाचा फॉर्म्युला
* आपल्याला जे हवे आहे ते कसे मिळवावे?
* आपल्याकडील अगाध सामर्थ्य
* यश आकर्षित करण्याचे अदभुत रहस्य
* आपल्या कृतीवर ताबा ठेवणारी अविश्वसनिय ताकद
* यशाची गुरुकिल्ली

ही कार्यशाळा कोणासाठी?

* उद्योजक व प्रोफेशनल्स
* स्वयंरोजगारकर्ते व नोकरदार
* गृहीणी व विद्यार्थी
* लिडर व मॅनेजर

दिनांक: मंगळवार, ४ ऑगस्ट २०१५
वेळ: सकाळी १० ते संध्याकाळी ६
स्थळ: मैसुर असोसिएशन सभागृह, भाऊ दाजी रोड, माटुंगा (पु.)
गुंतवणुक: रु. ३०००/- (१८ जुलै २०१५ पर्यंत नाव नोंदणी केल्यास रु. १८००/- फक्त तसेच शालेय व महाविद्यालयीन विद्यार्थ्यांसाठी रु. १२०० फक्त)
प्रवेशिका मिळविण्यासाठी संपर्क: ७६६६४२६६५४, ९६१९४६५६८९

ऑनलाइन बुकींगसाठी पुढील लींकवर क्लीक करा: https://goo.gl/aTR6nP